|
بررسی تأثیر خلق نقدینگی بر ریسک سیستمیک در شبکه بانکی ایران (از منظر اندازه، ساختار تأمین مالی و ساختار سرمایه)
|
لیلا پیمان   ، میرفیض فلاح شمس*1، شادی شاهوردیانی، مریم خلیلی عراقی |
|
|
|
چکیده: (132 مشاهده) |
| خلق نقدینگی یکی از فعالیت‌های عمده بانک‌ها است و بسیاری از فعالیت‌های مستقیم و غیرمستقیم آن¬هابه توانایی ارائه نقدینگی به مشتریان بستگی دارد. ضمن آن که بانک¬های تجاری با تغییر ساختار درآمد خود از طریق فعالیت¬های سنتی به عملیات کارمزدی و اقلام زیرخط ترازنامه روی آورده¬اند تا بتوانند در بازارهای در حال تغییر امروزی سودآوری خود را حفظ کنند. با این حال این، به¬کارگیری این اقلام ضمن آثار مطلوبی که ایجاد می¬کند، بانک¬ها را در معرض ریسک¬های متعدد قرار می¬دهد که در صورت مدیریت نامناسب می¬تواند منجر به کمبود نقدینگی و زیان¬های غیرقابل‌انتظار شود. بانک‌ها به‌طور غیرمستقیم و از طریق دارایی‌های مشترک نیز آسیب‌پذیر هستند. موضوعی که سبب می‌شود سیکل‌های قیمتی دارایی‌ها و وثیقه‌های غیر نقد مانند بخش مسکن و مستغلات، ترازنامه کل شبکه بانکی را تحت تأثیر قرار دهد و حلقه‌های بازخوردی بین بهای دارایی و نقش اهرمی بانک‌ها به‌عنوان دیگر بعد ریسک سیستمیک را در نظام مالی ایجاد کند. با این رویکرد مطالعه حاضر اثر خلق نقدینگی را بر ریسک سیستمیک در شبکه بانکی ایران از منظر اندازه، ساختار تأمین مالی و ساختار سرمایه طی دوره زمانی 1401 -1391 مورد بررسی قرار داده است. در مطالعه حاضر جهت رسیدن به اهداف موردنظر، خلق نقدینگی با استفاده از روش سه مرحله‌ای برگر و بومن (2009) اندازه‌گیری و اثر آن بر شاخص ریسک سیستمیک حاصل از روش تحلیل مؤلفه اصلی بیزین (BPCA) بر اساس اندازه، ساختار تأمین مالی و ساختار سرمایه بانک¬ها در چارچوب 5 مدل پانل بررسی شد؛ برای تعیین تعداد نمونه، از روش حذف سیستماتیک استفاده شد و در مجموع 9 بانک شامل اقتصاد نوین، ملت، کارآفرین، تجارت، پارسیان، صادرات، پست بانک، سینا و پاسارگاد به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند. بر اساس نتایج، به طور کلی ریسک سیستمیک در شبکه بانکی ایران در طول سال¬های 1401-1391 افزایش یافته و به طور متوسط بیشترین ریسک سیستمیک به ترتیب مربوط به بانک¬های ملت، صادرات، تجارت و پست بانک و کمترین میزان ریسک نیز مربوط به بانک¬های کارآفرین، سینا، اقتصاد نوین و پاسارگاد بوده است. بر اساس نتایج، میزان خلق نقدینگی در بانک¬های منتخب در سال 1401 نسبت به سال 1391 تقریبا 8 برابر شده است. با این حال در سال 1401 با رویه انقباضی و کنترلی که توسط بانک مرکزی بر روی بانک¬ها اعمال شده تا حدودی از شدت خلق نقدینگی بانک¬ها کاسته شده است. طی سال¬های 1401-1391 خلق نقدینگی بانک¬های دولتی بیشتر از بانک¬های خصوصی بوده و بانک¬های ملت، صادرات، پاسارگاد، تجارت و پارسیان بالاترین میزان خلق نقدینگی را نسبت به سایر بانک¬ها داشته¬اند. بر اساس نتایج حاصل از مدل¬های رگرسیونی پژوهش، خلق نقدینگی تأثیر منفی و معنی‌داری بر ریسک سیستمیک در نظام بانکی کشور دارد و اثرگذاری این متغیر بر ریسک سیستمیک در بانک¬های دارای اندازه بزرگ¬تر، بیشتر از بانک‌های کوچک‌تر است. از سوی دیگر اثرگذاری خلق نقدینگی بر ریسک سیستمیک در بانک¬های دارای نسبت سپرده به دارایی کمتر، بیشتر از بانک‌های با نسبت سپرده به دارایی بالاتر است. در نهایت نیز نتایج نشان داد که، اثرگذاری خلق نقدینگی بر ریسک سیستمیک در بانک¬های دارای نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی کمتر، بیشتر از بانک‌های با نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی بالاتر است. |
شماره‌ی مقاله: 3 |
| واژه‌های کلیدی: خلق نقدینگی، ریسک سیستمیک، تحلیل مؤلفه اصلی بیزین (BPCA)، ساختار تأمین مالی، ساختار سرمایه. |
|
|
|
نوع مطالعه: مقاله نظری |
موضوع مقاله:
امور مالی و اداره شرکت‌ها (G3)
دریافت: 1403/4/15 | پذیرش: 1404/3/15 | انتشار: 1404/3/15
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
